Leiden is een stad in Zuid-Holland waar je met gemak een dag zoet bent. De sleutelstad, de bijnaam van Leiden, staat namelijk bol van de musea, historische gebouwen en andere bezienswaardigheden.
Daarnaast is het goed toeven op een van de gezellige terrasjes, wordt je shophonger onmiddellijk gestild in het Pieterskwartier en wordt het nog moeilijk kiezen tussen de vele restaurants.
Vraag je je af wat te doen in Leiden? Ik geef je alvast twintig tips!
1.Maak een bijzondere entree door de stadspoorten
Van de acht stadspoorten zijn er nog maar twee over, maar dat zijn dan ook wel echte bezienswaardigheden in Leiden. De Morspoort heeft een mooi koepeltje en de Zijlpoort heeft de vorm van een parallellogram.
Uitstekende plekjes om wat foto’s te maken voor je sociale media en aan iedereen te laten zien dat je Leiden aan het bezoeken bent!
2.Bewonder het uitzicht vanaf de Burcht
In het hart van Leiden stuit je op een bijzonder gebouw en een van de belangrijkste bezienswaardigheden in Leiden: de Burcht. Het is een van de oudste burchten van Nederland en gebouwd op een zogenaamde ‘motte’, een kunstmatige heuvel die al aan het eind van de 9e eeuw aangelegd werd. Rond de 11e eeuw werd hier de Burcht van Leiden aan toegevoegd.
Vanaf de heuvel heb je een schitterend uitzicht over de stad, dus de klim omhoog is zeker de moeite waard. Letterlijk en figuurlijk een van de hoogtepunten van Leiden!
3.Breng een bezoek aan Trix in Naturalis
Altijd al eens een Tyrannosaurus rex recht in de bek willen kijken? Dat kan in museum Naturalis, waar een van de topstukken een twaalf meter lang skelet van een T. rex is, liefkozend ‘Trix’ genoemd.
Interessant feitje: het is het enige echte skelet ter wereld van een T. rex waarop ook de originele schedel gemonteerd is.
Na je bezoekje aan Trix valt er nog veel meer te zien in Naturalis. Spot bijvoorbeeld de Big Five van de ijstijd, ontdek dat het leven en de dood niet zonder elkaar kunnen en maak tussendoor nog even een reisje naar de vulkanen op Hawaï.
4.Bewonder het groen in de Hortus Botanicus
Toe aan wat rust en bezinning of gewoon zin om bijzondere planten te zien? De Hortus Botanicus is dan the place to be. Het is de oudste botanische tuin van West-Europa en werd in 1590 opgericht als kruidentuin voor geneeskundestudenten.
Vergaap je aan de schoonheid van de Reuzenwaterlelie, ook wel de koningin van de Hortus genoemd en bekijk bovenin de Wintertuin de uitgebreide collectie aan vleesetende planten. Geen aanrader als je hoogtevrees hebt trouwens…
Andere bijzondere bewoners van de Hortus Botanicus zijn Amorphophallus decus-silvae en Amorphophallus titanum, beter bekend als de penisplant en de reuzenpenisplant. Met een beetje geluk maak je mee dat een van deze bijzondere planten in bloei staat, al verspreiden ze voor de bloei een nogal smerige geur van rottend vlees… Je bent gewaarschuwd!
Een tip: reserveer je tickets voor de Hortus Botanicus alvast online, dat kan al voor minder dan tien euro per persoon.
5.Stop ook even bij de Oude Sterrewacht
Vanuit de Hortus is het de moeite waard om verder te gaan naar de Leidse Sterrewacht. Weer een oudste, want het is het oudste, nog functionerende universitaire observatorium ter wereld.
Omdat de Sterrewacht alleen overdag geopend is voor het publiek, is het helaas niet mogelijk om door een van de historische telescopen de sterrenhemel te bekijken. Wel geven studenten astronomie rondleidingen en zijn er wisselende tentoonstellingen.
6.Waan je in het oude Egypte in het Rijksmuseum van Oudheden
Voor wie geïnteresseerd is in geschiedenis en archeologie is het Rijksmuseum van Oudheden een paradijsje. De collectie omvat stukken uit het vroege Nederland (tot het jaar 1500), maar ook uit exotischere oorden als het oude Egypte, het oude Nabije Oosten en de Klassieke wereld (Etrusken, Romeinen, Grieken).
In de hal stuit je meteen op een bijzonder bouwwerk: de tempel van Taffeh. Deze tempel is door Egypte aan het museum geschonken, omdat Nederland eind jaren ’60 mee heeft gewerkt aan een reddingsactie om het culturele erfgoed van Egypte veilig te stellen. Maar het Rijksmuseum van Oudheden heeft nog veel meer topstukken, waaronder de mummiekist van Peftjaoeneith (zeg dat maar tien keer snel na elkaar!), diverse bijzondere sieraden en een uitgebreide collectie aardewerk.
7.Zoek de stilte op in de Hartebrugkerk
Een van de bezienswaardigheden in het centrum van Leiden is de Hartebrugkerk. Officieel heet de kerk Onze Lieve Vrouw Onbevlekt Ontvangen, maar Leidenaren kennen de kerk naast de Hartebrugkerk ook als de Coelikerk. Deze bijnaam komt van de spreuk onder het alziend oog op de indrukwekkende façade van de kerk: Hic domus Dei est et porta coeli’, oftewel ‘Hier is het huis van God en de poort van de hemel’.
In deze in neoclassicistische stijl gebouwde kerk vinden op zondagochtend nog steeds eucharistievieringen plaats. Ben je toe aan een rustmomentje na alle activiteiten in Leiden, bezoek dan de Hartebrugkerk op zondag en maandag tussen 12.30 en 16.00 uur. Op de andere dagen van de week ben je welkom vanaf 08.30 uur.
8.Maak een reis door de mens bij CORPUS
Ga je met de auto Leiden bezoeken? Dan is je misschien wel een roestkleurige reus langs de A44 ter hoogte van Oegstgeest opgevallen. Maak kennis met CORPUS, een educatieve attractie waar je in 55 minuten van knie naar hersenen reist en onderweg onder andere stopt in het 5D-harttheater. In het interactieve gedeelte van CORPUS leer je nog veel meer over het menselijk lichaam door middel van spelletjes en exhibits. Een van de leukste bezienswaardigheden van Leiden en omgeving als je het mij vraagt.
Let op: de minimumleeftijd om CORPUS te bezoeken is 6 jaar.
9.Leer over andere culturen in het Museum Volkenkunde
Een plek waar je ook dingen leert over de mens, maar dan totaal anders, is het Museum Volkenkunde. Dit museum heeft vaste exposities, onder andere over (de bewoners van) Afrika, Azië en Oceanië, maar ook indrukwekkende tijdelijke exposities.
Ervaar de rust in de Boeddhazaal, ontdek hoe een traditioneel botenhuis van de Maori eruit ziet en kom oog in oog te staan met een wel heel bijzonder orkest in de tentoonstellingszalen gewijd aan Midden- en Zuid-Amerika.
Tickets voor het Museum Volkenkunde reserveer je online voor circa 15 euro per persoon.
Het Museum Volkenkunde is gevestigd in het voormalige complex van het Academisch Ziekenhuis van Leiden.
Een tip: als gast van het museum mag je overnachten in Het Paviljoen (minimaal twee nachten). Een bijzonder gebouw dat vroeger onderdak bood aan patiënten met besmettelijke ziekten en waar nu vijf comfortabele kamers voor gasten zijn.
10.Ontdek alles over molens in Molenmuseum De Valk
Vraag mensen waar ze aan denken bij Nederland en de kans is groot dat ze op de proppen komen met klompen, kaas of molens (ik laat de coffeeshops en de Amsterdamse Wallen maar even buiten beschouwing…).
Stellingkorenmolen De Valk werd gebouwd in 1743 en is de laatste originele molen die nog op de Leidse stadswallen staat. Vroeger waren dit er wel negentien!
In 1966, na het overlijden van de laatste molenaar, werd molen De Valk een museum en een van de bijzondere bezienswaardigheden in Leiden centrum. De collectie van De Valk omvat meer dan driehonderd jaar aan molengeschiedenis, maar het is vooral interessant om te zien hoe de molenaar leefde en te leren hoe een molen werkt. In de molenaarswoning ga je terug in de tijd, want hier staan nog veel van de originele meubels en snuisterijen.
Vergeet ook niet om het geweldige uitzicht over de stad vanaf de veertien meter hoge stelling te bekijken.
11.Koop meel bij molen De Put
Krijg je geen genoeg van molens? Breng dan ook een bezoek aan molen De Put. Deze standerdkorenmolen is alleen op zaterdag geopend, mits er genoeg vrijwilligers zijn om de rondleidingen te verzorgen.De molen die er nu staat is trouwens een replica van de oude molen van Jan Jansenzoon Put en werd gebouwd in 1987.
In de molen zijn diverse soorten meel te koop, van speltmeel tot Zeeuwse bloem. Lekker om thuis zelf brood mee te bakken! Zo vredig als het er hier nu uitziet was het hier vroeger niet. Molen De Put ligt namelijk aan het Galgewater, een water waar vroeger de galgen opgesteld stonden. Brrr…
12.Zoek de muurgedichten
Wil je van de gebaande paden af in Leiden, volg dan een wandelroute langs een deel van de meer dan honderd muurgedichten.
13.Verken het Groene Hart van Nederland vanaf het water
Wat te doen in Leiden als je niet zo van de musea bent? Maak een boottochtje langs de windmolens op de Kagerplassen! Je vaart dwars door het Groene Hart van Nederland, een gebied dat bekend staat om de mooie, schilderachtige landschappen. Onderweg kom je langs het merendeel van de achttien poldermolens die zorgen voor de kenmerkende eilanden en ondiepe meren in het Groene Hart.
De kapitein weet je tijdens de reis van alles te vertellen over de omgeving en bij mooi weer is het genieten op het dek van de boot. Het is aan te raden om je tickets voor de boottocht online te reserveren, want het is een van de populairste bezienswaardigheden in Leiden.
14.Ontdek de Leidse hofjes
In Leiden vind je maar liefst 35 hofjes, waarvan er een aantal goed verstopt liggen. Om een eindeloze speurtocht te voorkomen koop je bij de VVV van Leiden (= toeristische dienst) een kaart met een wandelroute langs de hofjes, of maak de wandeling met een gids die je onderweg voorziet van allerlei leuke weetjes.
De hofjes zijn bewoond, dus houd daar wel rekening mee tijdens je bezoek!
15.Eet hutspot en haring tijdens het Leidens Ontzet
Leiden bezoeken op 3 oktober is een aanrader, want dan is het feest in de stad. Leiden werd vanaf oktober 1573 belegerd door de Spanjaarden tijdens de Tachtigjarige Oorlog, maar op 3 oktober 1954 kwam een geuzenvloot de stad ontzetten. Goed om te weten: valt 3 oktober op een zondag, dan worden de festiviteiten doorgeschoven naar maandag.
Het feest begint al in de avond van 2 oktober met een taptoe, een optocht van allerlei lokale verenigingen. Op 3 oktober krijgen de Leidenaren gratis wittebrood en haring, is er een grote optocht en wordt er ’s avonds vuurwerk afgestoken. Het eten van hutspot met rookworst of klapstuk is traditie, maar wacht even met eten tot je de kermis hebt bezocht!
16.Bewonder het werk van beeldende kunstenaars in Museum de Lakenhal
De Lakenhal is een museum waar de geschiedenis van Leiden gecombineerd wordt met beeldende kunst en kunstnijverheid. Van de 17e tot begin 19e eeuw kon je hier niet om de lakens heen, een belangrijke industrie waarin de helft van de bevolking van Leiden werkzaam was, maar sinds 1874 is het volledige gebouw in gebruik als museum.
De Lakenhal heeft enkele schilderijen van de in Leiden geboren Rembrandt van Rijn langdurig in bruikleen en daarnaast kom je hier werken tegen van onder andere Jan Steen, Theo van Doesburg (De Stijl) en Lucas van Leyden.
17.Bezoek een concert bij Gebr. de Nobel
Vraag je je af wat te doen in Leiden in de avonduurtjes? Bezoek bijvoorbeeld een concert of clubnacht bij Gebr. de Nobel! Hou je meer van klassieke muziek of heb je zin in een theater- of cabaretvoorstelling, check dan het programma van de Leidse Schouwburg of de Stadsgehoorzaal.
18.Praalwagens tijdens het bloemencorso in de Bollenstreek
Het is misschien een tikje oubollig, maar toch is het stiekem een hele belevenis om het bloemencorso in de Bollenstreek bij te wonen. Zie het als een soort van guilty pleasure! Deze bezienswaardigheid in Leiden en omgeving vindt plaats op de eerste zaterdag na 19 april. Ongeveer twintig met bloemen versierde praalwagens rijden van Noordwijk naar Haarlem, waar de praalwagens op zondag in het historische centrum te bewonderen zijn.
19.Wandel door Polderpark Cronesteyn
Even de stad uit? Ga naar Polderpark Cronesteyn, het grootste park van Leiden met een oppervlakte van 90 (!) hectare. Een leuke plek om te wandelen of om te gaan picknicken. Het park is opgedeeld in verschillende gebieden, zoals het ‘Reigerbos’ waar nesten van deze vogels te vinden zijn en de ‘Moerastuin’ waar je op de eilandjes bijzondere planten tegenkomt.
In het ‘Landgoedbos’ ontdek je de slotgracht die ooit bij Kasteel Cronesteyn hoorde, inderdaad het kasteel waarnaar het park is vernoemd.
20.Treed in de voetsporen van Rembrandt
Als er een schilder als Rembrandt in je stad is geboren, dan mag de hele wereld dat natuurlijk weten. Een van de bezienswaardigheden in Leiden centrum is dan ook een wandelroute die je langs belangrijke locaties uit de jeugd van Hollandse meester leidt, zoals zijn geboortehuis en school. Wil je de Rembrandt Route op een bijzondere manier ervaren, download dan de ‘Leidse AR Rembrandt Route’ app.
