Een klassiek concert in Wenen bijwonen is een van de dingen die je zeker moet doen wanneer je een bezoek brengt aan de Oostenrijkse hoofdstad, die ook wel bekendstaat als de wereldhoofdstad van de klassieke muziek. Dat is helemaal niet verwonderlijk wanneer je bedenkt dat een aantal van ‘s werelds beroemdste componisten zoals Mozart, Beethoven en Strauss hier lange tijd leefden en werkten.
In deze gids geef ik je wat meer achtergrond over het belang van de stad voor de klassieke muziek en natuurlijk bezorg ik je ook info en tips over waar en hoe je het best een klassiek concert in Wenen kan meepikken.
Een streepje Weense muziekgeschiedenis
Je vraagt je misschien wel af hoe het komt dat Wenen klassieke muziek in- en uit lijkt te ademen. Daarvoor moeten we even terug in de tijd. In de achttiende en de negentiende eeuw had de Oostenrijkse hoofdstad op muzikaal vlak zowat de status van pakweg New York nu en in de vorige eeuw. Eigenlijk is het die positie altijd blijven behouden, want tot op de dag van vandaag is het mogelijk om naar een fenomenal klassiek concert in Wenen te luisteren. Of meerdere, natuurlijk!
Net zoals in New York nu was het idee van componisten vele eeuwen geleden “If you can make it there, you’ll make it anywhere” (maar dan auf Deutsch, natuurlijk). De Oostenrijkse adel bleek ook een gulle sponsor zodat kunstenaars en muzikanten van overal in Europa naar Wenen trokken om daar hun creativiteit de vrije loop te kunnen laten.
Zo kwamen befaamde componisten als Mozart en Haydn oorspronkelijk helemaal niet uit Wenen, terwijl Beethoven en Brahms er lange tijd woonden maar gewoon Duitsers waren. Voor de volledigheid: Franz Schubert en Johan Stauss I en II (de zoon) werden wel geboren en getogen in Wenen.
Al deze componisten worden niet enkel geëerd door middel van concerten in Wenen. Zo kan je in het Stadtpark in het centrum van de stad een indrukwekkend verguld standbeeld van Johan Strauss II spotten. Ook een zittende Schubert werd in hetzelfde park vereeuwigd.
Mozart en Wenen
Tussen 1750 en 1850 kenden de klassieke concerten in Wenen een echte bloeiperiode. En één man was de absolute ster van deze ‘gouden eeuw’ voor de klassieke muziek in Wenen: Wolfgang Amadeus Mozart.
Ook al was hij dan geen native ‘Wiener’, toch drukte hij meer dan wie ook zijn stempel op de muziek van die tijd die ook tegenwoordig nog razend populair is.
Zelf bij mensen die amper iets met klassieke muziek hebben, zal er een belletje rinkelen bij titels als ‘De Toverfluit’ en ‘Figaro’.
Mozart was overigens wat je kunt noemen een echt wonderkind: op zevenjarige leeftijd toerde hij al met zijn familie heel West-Europa rond.
Weetje: op deze tournee met zijn ontzettend muzikale familie passeerde de jonge Wolfgang ook in Brussel en de Mozarts verbleven ook bijna een jaar in Nederland.
Oorspronkelijk kwam Mozart uit Salzburg, maar die stad keerde hij op vijfentwintigjarig leeftijd de rug toe omdat hij er zich weinig gewaardeerd voelde. In Wenen, waar hij ook zijn latere vrouw (de zangeres Constanze Weber) leerde kennen, werd hij een absolute ster.
Als je nog meer wilt te weten komen over het leven en werk van dit muzikale genie, dan kan je in Wenen ook het appartement waar hij woonde bezoeken. Dit is de enige plek in Wenen waar de componist gewoond heeft die bewaard is gebleven en die je vandaag kan bezoeken.
Concertzalen en concertgebouwen in Wenen
Sint-Annakerk
Soms moet je in de kleinste steegjes zijn voor de meest unieke ervaringen. De Sint-Annakerk is daar een voorbeeld van. Langs de buitenzijde ziet deze kerk er helemaal niet zo bijzonder uit, maar de weelderig versierde barokke binnenkant vol vergulde engelen en heiligen maakt dit tot een van de bijzonderste concertgebouwen en dus ook concertervaringen in Wenen.
Neem voor of na het concert ook zeker eens de tijd om het plafond te bewonderen. Daar bracht de Oostenrijkse schilder Daniel Gran na een brand in 1747 nieuwe fresco’s aan die van de kerk ook buiten de concerturen zeer de moeite maken.
Ongeveer een viertal keer per week (meestal op dinsdag, donderdag, zaterdag en zondag) kan je in deze unieke omgeving een klassiek concert meepikken. Afhankelijk van de gekozen data speelt het strijkkwartet een combinatie van werken van Mozart, Schubert, Beethoven, Haydn of Mendelssohn. Ben je dus fan van een van deze componisten, bekijk dan zeker op voorhand nog eens de speeldata.
Wat ook fijn is, is dat de zaal verwarmd is, dus je hoeft zeker geen drie truien onder je jas te dragen. De concerten beginnen om 20.00 u. dus je kan ervoor in de buurt makkelijk nog iets eten, maar verlies natuurlijk wel de tijd niet uit het oog!
Reserveer best je plaatsje op voorhand. Tickets kosten € 29 en kan je tot 24 uur op voorhand annuleren, inclusief volledige terugbetaling (zoals vrijwel altijd via Get Your Guide).
Tip: de Sint-Annakerk werkt niet met vaste zitplaatsen. Kom dus – indien mogelijk – goed op tijd zodat je de muzikanten vanaf de eerste rijen aan het werk kan zien.
Kursalon
Voor een Strauss en Mozart concert in Wenen moet je in het Kursalon zijn. Vergis je niet: dit is geen kuuroord, maar een groot concertgebouw in renaissancestijl dat maar liefst vier concertzalen telt.
In de jaren 1860 had de toenmalige keizer Frans Jozef I besloten dat de oude stadsomwalling moest verdwijnen. De meer dan vijf kilometer lange Ringstrasse die in de plaats kwam, is nu een iconische boulevard met een aantal van de bekendste bezienswaardigheden in Wenen. Met de afbraak van de stadsmuren kwam er namelijk heel wat ruimte vrij voor parken, musea en … concertgebouwen.
Oorspronkelijk was het Kursalon – zoals de naam al doet uitschijnen – niet bedoeld als een plek voor entertainment. De keizer wilde eigenlijk dat de inwoners van Wenen hier een watertje en koffie zouden komen nuttigen. Toen het gebouw echter voltooid was, duurde het niet lang of er vonden concerten plaats. In 1868 gaf Strauss er zijn eerste concert, het publiek ging uit zijn dak en de rest is geschiedenis, want sindsdien bleef het Kursalon een concertzaal.
Je kan hier elke dag een concert van het ‘Salonorchester Alt Wien’ meepikken. Het programma is heel gevarieerd en het orkest, de zangers en de dansers laten je kennismaken met de rijke Weense muziektraditie gaande van de opera’s van Mozart tot ballet met daartussen de bekendste walsen en polka’s van Johan Strauss.
Kortom: heb je zin in een entertainende kennismaking met klassieke muziek, dan is dit een van de beste plekken voor een concert in Wenen.
De concerten beginnen steeds om 20.00 u. en duren tot 22.15 u. (inclusief pauze).
Voor een ‘gewoon’ ticket betaal je tussen de € 60 en € 80, afhankelijk van de gekozen categorie. Een VIP-ticket (€ 105) geeft je nog recht op een glas mousserende wijn tijdens de pauze en je kan hiermee ook je jas kwijt in de garderobe.
Wil je voor een totaalervaring gaan, dan kan je ook dineren in het Kursalon voor je naar het optreden gaat.
Het Kursalon ligt overigens in hetzelfde Stadtpark waar je het beroemde vergulde standbeeld van Johann Strauss vindt. Neem dus snel een selfie met de enige echte ‘koning van de wals’ (sorry, André Rieu) voor je jou anderhalf uur laat onderdompelen in de wonderlijke klanken van een Stauss en Mozart concert in Wenen.
Mozarthaus
In de intieme setting van de Salla Terrena, de concertzaal van het Mozarthaus, kan je gedurende anderhalf uur luisteren naar de werken van de meester op de plek waar hij zelf meer dan tweehonderd jaar geleden speelde voor de aartsbisschop van Salzburg. Een unieke ervaring!
Terwijl je luistert naar het Mozart Ensemble dat niet enkel werken van de maestro speelt, maar ook van andere componisten zoals Schubert, Beethoven en Haydn, kan je je ogen de kost geven dankzij de prachtige fresco’s in renaissancestijl.
Deze erg kleine concertzaal mag je overigens niet verwarren met ‘het Mozarthuis’ aan de Domgasse straat iets verderop, waar hij vroeger gewoond en gewerkt heeft. Deze plek kan je ook bezoeken, maar het is eerder een museum waar veel minder regelmatig concerten doorgaan.
Je vindt dit zaaltje overigens vlakbij de Stepansdom, een van de top bezienswaardigheden in Wenen.
De concerten vinden plaats van donderdag tot en met zondag en de tickets beginnen bij € 42 (enkel voor studenten) tot € 65 voor de beste plaatsen.
Karlskirche
Dat de concertgebouwen in Wenen bijna stuk voor stuk architecturale pareltjes zijn, had je waarschijnlijk al begrepen. De barokke Karlskirche (die beschouwd wordt als een van de mooiste in Wenen) vormt hierop zeker geen uitzondering.
Wanneer je dit volledig vrijstaand gebouw aan de Karlsplatz nadert, voel je bijna meteen de dwang om wat langzamer te wandelen en zo de pracht en praal van de kerk met de indrukwekkende koepel volledig op te nemen.
Je kan de kerk ook overdag bezoeken (kostprijs € 8), in het bijzonder dan voor de barokschilderingen in de koepel. Die kan je namelijk van wel erg dichtbij aanschouwen, door een trap of de lift te nemen helemaal naar boven.
De Italiaanse componist Antonio Vivaldi werd hier vlakbij in 1741 begraven, en ter ere van deze virtuoos speelt het orkest genaamd ‘1756′ vrijwel iedere weekdag (behalve op donderdag) een aantal vioolconcerten uit zijn meesterwerk De Vierjaargetijden.
Een halfuur voor aanvang van het concert (dat begint om 20.15 u.) kan je al binnen en de tickets kosten afhankelijk van de gekozen categorie (I, II, III) € 33, € 41 of € 49.
Belangrijk: je moet je voucher voor het optreden nog omruilen voor een ‘echt’ ticket. Dit kan je ook overdag doen, zo vermijd je dat je ’s avonds lang moet aanschuiven.
Tip: de kerk wordt niet verwarmd, dus denk zeker aan warme kleding in de winter.
Musikverein
Dit concertgebouw in Wenen wordt soms wel eens het beste ter wereld genoemd. Hier speelt het Wiener Philharmoniker orkest dat je misschien ook wel kent van het traditionele Nieuwjaarsconcert.
Net zoals het Kursalon zag dit gebouw het levenslicht dankzij het afbreken van de stadsomwalling in de tweede helft van de negentiende eeuw.
Maar wat maakt deze zaal nu zo bijzonder? Volgens kenners is de akoestiek in de zalen (en dan in het bijzonder in De Gouden Zaal) werkelijk uitmuntend, en dan hebben we het nog niet gehad over de rijke geschiedenis van dit gebouw.
Beethoven en Lizst waren hier ereleden, terwijl Strauss en Mahler hier een aantal van hun composities in première lieten gaan.
Als je hier graag een klassiek concert meepikt, boek dan op voorhand je ticket. Er zijn best wel wat verschillende mogelijkheden, dus ik som ze even op voor jou:
Mozart concert Wenen in de Gouden Zaal:
Het Mozartorkest speelt klassiekers van Mozart en Strauss in klassieke kostuums. (vanaf € 55)
Vivaldi’s Vier Jaargetijden in de Brahmszaal:
Luister gedurende twee uur naar dit beroemde muziekstuk en werk van andere bekende componisten in de op een na grootste zaal van de Musikverein. (vanaf € 29)
Diner gevolgd door concert in de Gouden Zaal:
Geniet eerst van een driegangendiner en pik daarna het concert mee in de Gouden Zaal. Dubbel genieten dus! (vanaf € 105)
Paleis Schönbrunn
In dit gigantische paleis dat even buiten het centrum ligt, speelde de jonge Mozart op zesjarige leeftijd zijn eerste klassiek concert in Wenen voor de koninklijke familie.
Op vrijdag en zaterdagavond kan je hier terecht voor een muzikaal programma gewijd aan de twee Weense helden Mozart en Strauss in de Orangerie van het kasteel.
De tickets beginnen aan € 49, inclusief drankjes aan de bar.
Overweeg zeker ook om het paleis overdag te bezoeken, want dit is zowat het Versailles van Oostenrijk. Niet alleen de vele ruimtes van het paleis schitteren van alle pracht en praal, ook de gigantische en goed onderhouden tuinen verdienen een bezoekje bij mooi weer.
Schönbrunn ligt even buiten het centrum, maar valt vlot te bereiken met het openbaar vervoer.
Tip: binnen jouw gekozen prijscategorie kan je zelf je zitplaats kiezen, dus kom op tijd voor de beste plaatsen.
Auersperg
Toen er nog geen grote concertzalen in Wenen waren zoals de Gouden Zaal van de Musikverein, vonden veel optreden plaats in de woningen (lees: paleizen) van de adel.
Je kan dit barokpaleis uit 1710 niet zomaar bezoeken, dus een concert van het Weens Residentieorkest geeft je de kans om op deze exclusieve locatie te genieten van anderhalf uur vol Weense klassiekers.
Het Weens Residentieorkest is overigens niet het eerste het beste orkest: in het verleden gaven ze optredens over de hele wereld, van Parijs tot Mexico-City.
Het goede nieuws is ook dat hier dagelijks (van maandag tot en met zondag dus) om 20.15 u. concerten plaatsvinden. Tickets kosten € 45, € 55 of € 65 (VIP).
Wenen bezoeken met de Vienna PASS
Er is natuurlijk nog heel wat meer te doen in Wenen naast klassieke concerten. Met een Vienna PASS krijg je gratis (en snellere) toegang tot wel zeventig bezienswaardigheden in de Oostenrijkse hoofdstad. Je kan de pas kopen voor een, twee, drie of zes dagen.
Het voordeel is dat je hiermee best wel wat geld uitspaart én dat je vaak een skip-the-line ticket hebt, wat ook best interessant kan zijn bij populaire attracties en bezienswaardigheden.
Inbegrepen zijn onder andere het Paleis Schönbrunn, het appartement van Mozart maar bijvoorbeeld ook een bezoek aan de Spaanse Rijschool van Wenen.
